W końcu lutego 1929 r. sytuacja w Gdyni była spokojna i stabilna. Wizyta posłów Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem spotkała się z dużym zainteresowaniem i przychylnym przyjęciem mieszkańców, którzy podkreślali znaczenie działań rządu dla rozwoju portu i miasta. Życie polityczne cechowała niewielka aktywność, dominowały sprawy gospodarcze i zawodowe. Odnotowano jedynie drobne wykroczenia i kradzieże, bez poważniejszych incydentów. Organizacje społeczne, takie jak „Sokół” i „Strzelec”, prowadziły normalną działalność, a ruch robotniczy koncentrował się na poprawie warunków pracy i sytuacji bezrobotnych marynarzy. Ogólny stan bezpieczeństwa i porządku publicznego oceniono jako dobry.
I. SYTUACJA OGÓLNA.
Przyjazd posłów [na Sejm RP] z BBWR w dniu 24 lutym i oficjalny ich występ w Gdyni spotkał się z ogólną życzliwością i zrozumieniem zagadnień politycznych. Świadczyła o tym ilość obecnych na zebraniu i to zarówno przedstawicieli ludności miejscowej, jak i napływowej, zarówno przedstawicieli firm, jak i robotników, nie mówiąc już o inteligencji. Dyskusji politycznych zasadniczo w Gdyni prowadzi się mało. Ludzie przybyli na wybrzeże, przyszli tu dorabiać się, całkowicie więc są pochłonięciem sprawami gospodarczymi. Czasu więc na dyskusje polityczne nie mają. Tym niemniej wszyscy wyraźnie i jasno podkreślają to, że tylko dzięki zrozumieniu zagadnień morskich u władz centralnych oraz stabilizacji warunków w państwie, możliwa jest budowa portu, budowa miasta, a tym samym i oni, tylko dzięki wysiłkom obecnego rządu, mają pracę i możność zarobkowania w Gdyni. Podkreślić należy, że na zebraniu poselskim nie byli obecni ci, których w Gdyni uważa się za osoby czołowe na miejscowym terenie, [czyli członków] Stronnictwa Narodowego. Natomiast liczniej przybyli przedstawiciele organizacji robotniczych. Stan w porcie i na Zatoce [Gdańskiej] nie uległ zmianie. Około 30 okrętów stoi w danej chwili w porcie załadowanych, bojących się wyjść na pełne morze. NPR wykazuje swoją działalność organizując [się] w szeregach Zjednoczenia Zawodowego, które całkowicie jest wynikiem zamierzeń powyższego stronnictwa politycznego, przodowników w firmach portowych, jak i niższych urzędników.
II. PRZEGLĄD PRASY.
W tym dziale nic szczególnego do zaznaczenia nie ma. „Dziennik Gdyński” i „Gazeta Gdańska” w dalszym ciągu są pismami bezbarwnymi politycznie, zaś „Gazeta Morska” winna być poddana reorganizacji, jeżeli ma się ostać na wybrzeżu. Dotychczasową jej pracę charakteryzują chociażby takie fakty, że współpracownicy „Gazety Morskiej” nie mieli czasu być na zebraniu poselskim z BBWR w dniu 24 bm, czy też na dworcu [kolejowym] w [WM] Gdańsku w czasie przyjazdu Pana Premiera [RP] [Kazimierza Bartla] i Pana [Dyrektora Polskich] Kolei [Państwowych] w dniu 27 bm. mimo, że licznie stawili się przedstawiciele innych [pism].
III. RUCH POLITYCZNY.
Inicjatorem przyjazdu do Gdyni p. posła [Karola] Polakowicza, wiceprezesa Klubu BBWR w Sejmie [RP] oraz prezesa Komisji Administracyjnej również z Klubu BBWR był Delegat Rządu w Gdyni p. [Mieczysław] Bilek, któremu między innymi chodziło i o to, by uzyskać poparcie tych posłów w kwestii wyodrębnienia Gdyni z ram Województwa Pomorskiego i by przedstawiciel m[iasta]. Gdyni był zależny bezpośrednio od Pana Ministra Spraw Wewnętrznych. W tym celu zostali zaproszeni do Urzędu Morskiego [w Gdyni] w dniu 24 bm. Dyrektor Urzędu Morskiego p. [Józef] Poznański, Dyrektor „Żeglugi Polskiej” p. [Julian] Rummel, Naczelnik Sądu Grodzkiego w Gdyni p. [Zygfryd] Powałowski, Dyrektor Banku Gospodarstwa Krajowego p. [Stanisław] Weyers, Dyrektor Państw[owego]. Banku Rolnego p. Żebrowski, Wiceprezydent m[iasta]. Gdyni [Hilary] Ewert-Krzemieniecki, Kierownik Działu Budowlanego p. [Tadeusz] Piaskiewicz, Dyrektor Izby Przemysłowo-Handlowej p. [Józef] Kawczyński, kapitan portu p. [Władysław] Zaleski oraz niżej podpisany [Władysław Staniszewski]. Na tym zabraniu przedstawiciele poszczególnych urzędów poinformowali pp. posłów [na Sejm RP] o swoich resortach, przy czym większość wyraźnie podkreśliła konieczność wyodrębnienia Gdyni z ram Województwa [Pomorskiego]. Następnie Komitet Gdyński Ligi Mocarstwowego Rozwoju Polski przedłożył postulaty samego miasta, częściowo i wybrzeża.
O godzinie 17.30 zebranie poselskie rozpoczął poseł Polakiewicz wykazując konieczność dokonania przez obecny Sejm reformy konstytucji. Następnie Dyrektor Izby Przemysłowo-Handlowej, Kawczyński, wygłosił referat o organizacji handlu morskiego na tle rozwoju portu i miasta, w dyskusji [Kazimierz] Budrewicz (inteligent) nawoływał zebranych do pełnego poparcia zamierzeń Klubu, [a] [Jan] Sieja, Tyliński, Pietrzak i Jaśkowski (robotnicy) wysuwali szereg bolączek miejscowego życia. W końcowym przemówieniu poseł [na Sejm RP] [Marian] Cieplak odpowiedział na sprawy poruszone w dyskusji, po czym przedłożył do uchwalenia rezolucję przyjętą jednogłośnie, w której: zebrani wzywają Klub BBWR do nieustawania w pracy nad naprawą Konstytucji [RP], w myśl zasad projektu przedłożonego przez Klub BBWR. NPR w okresie sprawozdawczym urządziło zebranie przy udziale około 35 osób, mające na celu zorganizować w swych szeregach wszystkich przodowników i majstrów w firmach eksportowych. Przeprowadzając w dyskusji paralelę pomiędzy zarobkami przodowników (vormannów) w [WM] Gdańsku i w Gdyni, ustalono zbyt niskie zarobki w Gdyni, decydując by organizacja zwróciła się z odpowiednim przedstawieniem do firm. Na zebraniu tym około 30 osób zapisało się do Sekcji Pracowników Umysłowych Pracujących w Zjednoczeniu Zawodowym Polskim. Do Zarządu Sekcji wybrano Aleksandra Ramotowskiego, Jana Wyszeckiego, Roberta Kuczyńskiego, Jana Krawczyka, Antoniego Paszlike oraz Franciszka Mrozka, Jana Knibę i Leona Krauzego na ławników. Składkę ustalono [na] 2% zarobku miesięcznie i wpisowe 3 zł.
IV. POLSKIE ZWIĄZKI I ORGNIZACJE SPOŁECZNE.
W dniu 22 bm. odbyło się miesięczne zebrania Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, któremu przewodniczył wiceprezes Wiktor Wojewski. Zdecydowano przyjąć udział w Zlocie w Poznaniu oraz urządzić dwie wycieczki sześcio i dziesięciodniową do Krakowa i Zakopanego. Poza tym zakomunikowano zebranym, że wszyscy „Sokoli”, którzy byli na froncie bolszewickim mają prawo do ubiegania się o odznakę „Polska Swemu Obrońcy”. Ilość obecnych na zebraniu około 40 osób. Związek Strzelecki prowadzi normalne ćwiczenia pod kierownictwem instruktorów wojskowych i przy dużym zrozumieniu zadania „Strzelca” przez miejscowe władze wojskowe.
V. SEKTY RELIGIJNE. Sprawozdanie negatywne.
VI. MNIEJSZOŚCI NARODOWE. Ważniejszych przejawów nie notowano.
VII. RUCH WYWROTOWY. Sprawozdanie negatywne.
VIII. RUCH ZAWODOWY.
Ażeby ożywić działalność Związku Robotników Transportowych w Gdyni i podtrzymać zamierającą Sekcję Marynarzy w tymże Związku, Centrala zdecydowała przysłać i osiedlić w Gdyni p. [Edmunda] Guziałka z Sekretariatu Okręgowego, którego przyjazd spodziewamy jest w Gdyni w pierwszej dekadzie marca br. W ostatnich dniach przedstawiciele Sekcji Marynarzy Związku Transportowców zwrócili się do mnie do mnie z prośbą o przyjście z pomocą 15 członkom organizacji, którzy od dłuższego czasu są bez zajęcia i bez środków do życia. [Jednakże] wychodząc z założenia, że udzielenie przeze mnie, jako przedstawiciela władzy administracyjnej, pomocy tym ludziom i zaopiekowanie się nimi, siłą rzeczy wciągnęłoby ich w orbitę wpływów tutejszego Urzędu, zainteresowałem się ich położeniem i ustaliłem co następuje[:] wszyscy ci marynarze byli przez pracodawcę „Żeglugę Polską” ubezpieczeni w obwodowym Funduszu Bezrobocia, dokąd też wpłacano odpowiednie stawki. Po utraceniu pracy ludzie ci nie zgłosili się w przepisowym 30-dniowym terminie [p]o zasiłek z Funduszu Bezrobocia, wobec czego utracili prawo do zasiłku. Mając jednakże na uwadze polityczne względy, prosiłem Wydział Opieki Społecznej [Pomorskiego Urzędu] Wojewódzkiego [w Toruniu] o wyjednanie dla nich w Obwodowym Funduszu Bezrobocia jednorazowego zasiłku. Dalej jednak ustaliłem, że „Żeglugi Polskiej” nie ma w wykazie przedsiębiorstw państwowych, obowiązanych do ubezpieczenia swych pracowników w Funduszu Bezrobocia, inaczej mówiąc składki za nich uiszczono niepotrzebnie i zasiłek im nie przysługuje. Tym niemniej jednak przysługuje im w takim razie zwrot wypłaconych składek. Poruszam tę sprawę, gdyż jestem przekonany, że przyjście tym ludziom z pomocą miałoby znaczenie polityczne. Zjednoczenie Zawodowe Polskie usprawnia swoją organizację w dalszym ciągu.
IX. STRAJKI. Sprawozdanie negatywne.
X. STAN BEZPIECZEŃSTWA.
W tygodniu sprawozdawczym zameldowano[:] kradzieży 19, w czym 1 z włamaniem. Sporządzono doniesień[:] 4 za oszustwo, 16 za przekroczenie przepisów o spożyciu alkoholu, 12 przepisów sanitarnych, 2 przepisów meldunkowych, 2 przepisów o godzinach handlu [i] 1 przepisów o noszeniu broni.
XI.SYTUACJA NADGRANICZNA. Sprawozdanie negatywne.
XII. SZPIEGOSTWO I DYWERSJA. Sprawozdanie negatywne.
XIII. RÓŻNE. Ważniejszych przejawów nie notowano.
