Codzienne życie marynarzy z ORP Garland w fotografii st. marynarza Henryka Nowakowskiego ze zbiorów Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni
Kolekcja fotografii wykonanych przez st. marynarza Henryka Nowakowskiego, stanowi unikalne źródło ilustrujące życie codzienne marynarzy, służących na ORP Garland. Negatywy fotografii zostały zachowane po śmierci autora (zm. w listopadzie 2001 roku) przez jego siostrę, Bronisławę Karwowską z d. Nowakowską, wdowę po zamordowanym przez hitlerowców w Piaśnicy Czesławie Karwowskim (kierowniku Oddziału Bezpieczeństwa Komisariatu Rządu w Gdyni).
Pragnieniem, zarówno samego Henryka Nowakowskiego, jak i jego siostry, było, by wspomniana kolekcja posłużyła celom naukowo-dydaktycznym, by znalazła drogę do jak najszerszej rzeszy ludzi, dokumentujących wydarzenia związane z II wojną św.
Tak też się stało. Wystawa zorganizowana przez Fundację Kulturalne Pomorze i Wojskową Agencję Mieszkaniową, stanowiła pierwszy krok, aby przybliżyć Polakom codzienne życie marynarzu ORP „Garland”.
Dzięki życzliwości i współpracy Muzeum Marynarki Wojennej zarówno fotografie, jak i negatywy, znalazły się w zbiorach tej instytucji. Pozwoliło to na zorganizowanie przez Muzeum wystawy zatytułowanej „ALBUM Z GARLANDA”.
Jej autorzy tak o niej pisali: „Wystawa ta stanowi swoisty portret załogi okrętu – zdjęcia marynarzy, kolegów autora – na okręcie, w czasie wolnym od obowiązków służbowych i na lądzie… Typowe amatorskie fotografie, niczym z rodzinnego albumu, choć wykonane na niemal profesjonalnym poziomie. Nie ma tu wojennych dramatów, scen walki czy morskiego trudu. To fotografie uśmiechniętych młodych ludzi – pozują do obiektywu pojedynczo i grupowo, w sytuacjach z reguły aranżowanych, czasami w formie sytuacyjnych żartów… Album Henryka Nowakowskiego jest tym cenniejszy, że pokazuje załogę okrętu, którego bohaterska walka w obronie konwoju PQ-16, okupiona śmiercią 28 marynarzy, znalazła trwałe miejsce w historii Polskiej Marynarki Wojennej, a niektórzy spośród uśmiechniętych marynarzy znaleźli się na liście poległych.”
Źródło: Materiały informacyjne Muzeum Marynarki Wojennej; Jarosław Drozd
Autor zdjęć
Henryk Nowakowski (ur. 17 sierpnia 1917 roku w Warszawie, zm. w listopadzie 2001 roku we Francji), syn Edwarda; St. marynarz na ORP Garland (obsługa karabinu maszynowego). Ciężko ranny w 1942 roku podczas konwoju PQ-16 do Murmańska. Przebywał najpierw na leczeniu w szpitalach w Archangielsku i Murmańsku. Przewieziony następnie przez okręty amerykańskie z innymi rannymi do Anglii, gdzie był leczony i gdzie jako ciężki inwalida pozostał po wojnie. Odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych i innymi odznaczeniami polskimi, angielskimi i amerykańskimi.
Jarosław Drozd
