W dniu 11 czerwca 1929 r. Ministerstwo Przemysłu i Handlu, Departament Morski, Wydział Portowy wydał zgodę na budowę chłodni portowej usytuowanej przy ulicy Polskiej
Budynek powstał według projektu belgijskiej firmy Ateliers B. Lebrun, Societe Anonyme, Nimy. Prace prowadził inż. Rostkowski z Towarzystwa Robót Inżynierskich, S-ka Akcyjna w Poznaniu. Chłodnia portowa zbudowana w dwóch etapach: w latach 1929-1930 wzniesiono obiekt trójkondygnacyjny (poświęcony przez biskupa Okoniewskiego 13.07.1930 r.) został w latach 1932-1934 podwyższony o kolejne trzy kondygnacje. Budowla ta po rozbudowie stała się najnowocześniejszą i jedną z największych chłodni na świecie. Przed rozbudową miała powierzchnię chłodniczą 10 000 m², mieściła 700 wagonów artykułów żywnościowych, była czwartym pod względem wielkości obiektem tego typu w Europie. Po rozbudowie powierzchnia wynosiła 15 695 m², mieściła 1100 wagonów.
Nie posiada już pierwotnego parku maszynowego oraz instalacji chłodniczej, ale nadal pełni swoją funkcję.
Chłodnia zlokalizowana jest na krańcu zachodnim nabrzeża Polskiego, na wydzielonej działce. Bryła sześciokondygnacyjnego budynku jest zwarta, nierozczłonkowana, założona na rzucie prostokątnym. Od zachodu do budynku przylega dwukondygnacyjny obiekt założony na planie litery C – pełni on funkcje techniczno-administracyjne przy chłodni. Skrzydła tego budynku tworzą dziedziniec wewnętrzny domknięty od zachodu dwoma parterowymi kubicznymi portierniami i łączącą je bramą. Obiekt posadowiony na palach Raymonda (5,5-11 m długości). Konstrukcja chłodni jest żelbetowa, ściany zewnętrzna i wewnętrzne są murowanie z cegieł, dachy płaskie, kryte papą. Elewacje ceglane podzielone są tynkowymi pilastrami odpowiadającymi rozstawem elementom konstrukcji żelbetowej ukrytej we wnętrzu. W poziomie podzielona jest gzymsem kordonowym na wysokości czwartej kondygnacji opasującym budynek. Korpus budynku chłodni nie posiada otworów okiennych. Elewacja północna posiada 4 stalowe balkony wyładowcze. W środkowej części elewacji zachodniej i wschodniej znajdują się blendy z dekoracją ceglaną. Pierwotnie do wnętrza chłodni prowadziły dwie bocznice kolejowe, obecnie widoczna jest tylko południowa.
Budynek administracyjno-techniczny ma elewacje północną dziewięcioosiową, z wejściem (obecnie brama stalowa), podzielona jest ona w pionie trzema pilastrami ceglanymi. Elewacja zachodnia zakończona jest attyką ceglaną, wejście umieszczone w płytkiej wnęce na środkowej osi flankowane jest dwoma pilastrami. Północna oś tej elewacji ma na osi pas otworów okiennych, a południowa jest bezokienna.
Elewacja południowa jest ośmioosiowa, posiada dwa wejścia w płytkich wnękach. Skrzydło wschodnie, przylegające zapleczem do chłodni jest siedmioosiowe i posiada wejście w narożu północnym. Skrzydło południowe – w przyziemi i na kondygnacji drugiej ma podziały pionowe otworami okiennymi i masywnymi pilastrami. Od południa na pilastrach oparty został zaokrąglony balkon. Część wschodnią skrzydła zajmowały maszynownia i skraplacz, zachodnią-biura.
Oprac. Dorota Hryszkiewicz-Kahlau, OT NID w Gdańsku, 31.10.2014 r.
Literatura: Sołtysik M.J., Gdynia miasto dwudziestolecia międzywojennego, urbanistyka i architektura, Warszawa 1993; Sołtysik M.J., Modernistyczna Gdynia – dziedzictwo lat międzywojennych, [w:] Renowacje i zabytki 2010, nr 4 (36), s.60-73; Karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa Chłodnia, Gdynia, Ewa Stieler, 1988; Chłodnia i składy portowe w Gdyni, [w:] Tygodnik Mleczarski, nr 29, 16.07.1930, Poznań; http://gdynia.fotopolska.eu/Gdynia/b65927, Chlodnia_Igloport.html
Utwór udostępniony na podstawie LICENCJI PUBLICZNEJ CREATIVE COMMONS (“CCPL”). https://zabytek.pl/pl/obiekty/gdynia-elewator-zbozowy
