[IV.] Polskie związki i organizacje społeczne.
Towarzystwo Samodzielnych Kupców. W dniu 14 stycznia [br.] o godz. 21.00, w sali [Franciszka] Grzegowskiego przy ul. Starowiejskiej, odbyło się walne zebranie Tow[arzystwa]. Samodzielnych Kupców [w Gdyni]. Zebranie zagaił prezes Towarzystwa, [Bazyli] Łobocki, a inż[ynier]. [Ludwik] Rostat odczytał protokół z ostatniego zebrania. Następnie [Józef] Kitowski wygłosił referat na temat zniżki stopy podatku przemysłowego. W sprawie tej zabierali głos: Burzyński, Szymański, [Stanisław] Latosiński, Rostat, [Adam] Słupski, Łobocki, [Władysław] Sokulski i [Pelagia] Anflinkowa, którzy wskazywali, iż kontyngent podatkowy w Gdyni obowiązuje na 50 000 mieszkańców, gdy tymczasem Gdynia – według ostatniego spisu ludności – liczy 30 000 m[ieszkańców]., toteż i podatki [po]winny być zmniejszone. Dalej mówcy domagali się by Zarząd w korespondencji z Gdańskiem używał tylko języka polskiego, do czego zobowiązali się wszyscy zrzeszeni członkowie. Stowarzyszenie Właścicieli Nieruchomości. W dniu 15 stycznia [br.] o godz. 18.00 w sali Vossowej w Chylonii odbyło się zebranie Stowarzyszenia Właścicieli Nieruchomości. Zebranie zagaił prezes [Józef] Jęczkowiak, który wygłosił dłuższy referat na temat [ogólnego] położenia własności nieruchomej w Polsce, a w szczególności w Gdyni. Po referacie wyłoniła się dłuższa dyskusja, w której zabierali głos ks. proboszcz [Franciszek] Mengel i inni. Mówcy w swoich przemówieniach wskazywali na najważniejsze sprawy dotyczące Chyloni, jak [np.] oświetlenia szosy, planu zabudowy oraz braku reprezentanta w Radzie Miejskiej. Obecnych było około 60 osób. W dniu 22 stycznia o godz. 19.30 w sali hotelu „Centralnego” Centralny odbyło się zebranie [Stowarzyszenia] Właścicieli Nieruchomości. Zebranie zagaił prezes Jęczkowiak, po czym protokół z ostatniego zebrania odczytał Molenda.
Następnie po sprawozdaniu zarządu dłuższy referat na temat rozbudowy miasta wygłosił inż. [Jerzy] Müller oraz na temat ubezpieczenia od wypadków przedstawiciel Tow. Ubezp[ieczeń]. „Vesta”. Poza tym przemawiali: [Franciszek] Jasiński, [Stanisław] Pręczkowski, Jęczkowiak i inni. Na zebraniu obecny był Komisarz Rządu [Zygmunt Zabierzowski], który obiecał przychylnie rozpatrzyć przedstawione mu postulaty. [Towarzystwo] Powstańców i Wojaków. W dniu 17 stycznia [br.] o godz. 12.00 w lokalu Stefana Chojki na Oksywiu odbyło się walne roczne zebranie Towarzystwa Powstańców i Wojaków. Zebranie zagaił b[yły]. prezes Towarzystwa Józef Drobek, rolnik z Podgórza. Następnie, po omówieniu spraw bieżących, dokonano wyboru nowego zarządu, do którego weszli: D[r]obek jako prezes, Teodor Miotk – wiceprezes, Feliks Dembiński – sekretarz, Józef Śliwiński – skarbnik, Antoni Kaczmarek – komendant i Stefan Chojka jako zastępca komendanta. Legia Inwalidów Wojsk Polskich. W dniu 17 stycznia [br.] o godz. 14.00 w sali [Walentego] Bednarskiego odbyło się walne zabranie Legii Inwalidów Wojsk Polskich. Zebranie zagaił prezes Sikorski, który powitał przybyłych gości z Warszawy – prezesa Gł[ównego]. Zarządu Pawlaka i sekretarza Kalinowskiego oraz dyr[ektora]. [Maksymiliana] Bergera i red[aktora]. Kaczmarka z Gdyni. Zebraniu przewodniczył dyr. Berger. Po udzieleniu absolutorium ustępującemu zarządowi głos zabrał prezes Gł[ównego]. Zarz[ądu]. Pawlak, który w krótkim przemówieniu zwrócił uwagę na stronę moralną i etyczną Związku. Następnie wyłoniła się dłuższa dyskusja, w której głos zabierali: Berger, Kaczmarek, [Karol] Sterba, [Stefan] Kostecki, [Leon] Nowak, Kicieniewski, Pawlak, [Stefan] Jankowski, Sikorski i inni. Po zakończeniu dyskusji dokonano wyboru nowego Zarządu, w skład którego weszli: Sikorski jako prezes [oraz] Jankowski, Sobczak, Kostecki, Kulkowski, Sterba, Twardowski jako członkowie. Obecnych było około 70 osób. Katolickie Towarzystwo Rzemieślników. W dniu 17 stycznia [br.] o godz. 16.00 w sali [Walentego] Bednarskiego odbyło się zebranie członków T[owarzyst]wa Rzemieślników Kat[olickich]. Zebranie zagaił prezes [Józef] Rataj, który powitał przybyłych gości: ks. [Teodora] Turzyńskiego, Kaczmarka i Kłosa. Sekretarz Marszałek odczytał protokół z ostatniego zebrania, po czym głos zabrał ks. Turzyński składając życzenia członkom i życząc im pomyślnych rezultatów pracy w Nowym Roku. Po przedłożeniu przez Marszałka sprawozdania z działalności.
T[owarzyst]wa wywiązała się dyskusja, w której głos zabierali: Jakubowski, Witt, Rataj, ks. Turzyński, Nowaczyk, [Wacław] Ciesielski i inni. Obecnych było około 80 osób. [Polskie] Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. W dniu 17 stycznia [br.] w sali [Jakuba] Wojewskiego przy ul. Portowej odbyło się walne zebranie [Polskiego] Towarzystwa Gim[nastycznego]. „Sokół”. Zebranie zagaił mec[enas]. Zawodny witając przybyłych gości: ks. proboszcza Turzyńskiego, red. Kaczmarka, i wiceprezesa okręgu warszawskiego, Pisarka. Następnie zarząd zdał sprawozdanie ze swojej działalności, po czym głos zabrał mec. Zawodny, oświadczając, że z dniem 1 stycznia br. Dzielnica Pomorska [za]częła wydawać czasopismo „Sokół Pomorski” i zachęcając obecnych do prenumeraty. Po udzieleniu absolutorium zarządowi, uzupełniono tenże Lisewskim, Stróżykiem i Maciejewskim. Do Komisji Rewizyjnej wybrano George’a, [Franciszka] Chlebę i Latosińskiego, do Sądu Honorowego [Władysława] Kirsteina, ks. proboszcza Turzyńskiego i Kowalskiego, na delegatów do Rady Okręgowej Latosińskiego, [Józefa] Mazura i Białkowskiego. Na zakończenie zebrania odśpiewano „Hej Bracia Sokoli”. Zw[iązek] Oficerów Rezerwy. W dniu 21 stycznia [br.] w sali hotelu „Centralnego” odbyło się posiedzenie członków Zw[iązku]. Oficerów Rez[erwy]. Zebranie zagaił komandor [Władysław] Kosianowski, który wygłosił interesujący wykład na temat: „O sposobie walki morskiej, o uzbrojeniu sił morskich i o lotnictwie morskim”.
Następnie sekretarz Jęczkowiak, odczytał pismo M[inistra]. S[praw]. Wojsk[owych]., które zawierało rozporządzenie Rady Ministrów dotyczące oficerów rez[erwy]., zatrudnionych w urzędach państw[owych]. Poza tym skarbnik zdał krótkie sprawozdanie kasowe, po czym uchwalono [by] nie urządzać balu karnawałowego, natomiast opodatkować się na rzecz bezrobotnych. Tow[arzystwo] Robotników Katolickich. W dniu 24 stycznia br. o godz. 15.30 w sali hotelu „Centralnego” przy ul. Starowiejskiej, pod przewodnictwem dr [Bronisława] Skowrońskiego odbyło się zebranie T[owarzyst]wa Robotników Katolickich. Zebranie zagaił prezes [Paweł] Dzigiewicz, który zdał dokładne sprawozdanie z dotychczasowej działalność. Towarzystwo liczy obecnie 315 członków, w ciągu roku udzieliło swym członkom 1 000 zł. tytułem pożyczek, ofiarowało 300 zł. na krzewienie wiary. Saldo kasy na dzień 1 stycznia br. wynosi 669 zł i 47 [gr], zaś [w] kasie pogrzebowej znajduje się 3 475 zł. Po udzieleniu absolutorium ustępującemu zarządowi nastąpiły wybory nowego, do którego weszli: [Paweł] Dzigiewicz – prezes, Wyszecki – wiceprezes, [Stanisław] Szynszecki – sekretarz, Trybula – skarbnik; do komisji rewizyjnej Rataj, Kreft i Dalecki. Po wyborach nastąpiła ogólna dyskusja w której głos zabierali: ks. proboszcz Turzyński, ks. wikary Bielicki, red. Kaczmarek, dr Skowroński, Ha[l]lman[n], [Stanisław] Lisiecki, [Józef] Kitowski, inż. [Maksymilian] Zuske[–Zdzierz] i inni. Mówcy wzywali zebranych do owocnej pracy dla dobra zorganizowanych robotników, skupiających się pod sztandarem T[owarzyst]wa Robotników Katolickich. Towarzystwo Czytelni Ludowych. W dniu 29 stycznia br. o godz. 17.00 w sali S[ióstr]. Miłosierdzia (Wincentynek) odbyło się zebranie Towarzystwa Czytelni Ludowych. Zebranie zagaił prezes mec. [Hilary] Ewert-Krzemieniewski, który wygłosił sprawozdanie z działalności zarządu za rok ubiegły. Następnie dr Leon Bochenek z Poznania, wicedyrektor Z[arządu. Gł[ównego]. T[owarzystwa]. C[zytelni]. L[udowych]. wygłosił referat na temat prac technicznych w bibliotece. Po dłuższej dyskusji przystąpiono do wyboru nowego zarządu. Wybrani zostali: mec. Ewert-Krzemieniewski – prezes, [Jan] Kamrowski – wiceprezes i red. Kaczmarek – sekretarz.
