Akwen portowy

Pokryty wodą obszar portu morskiego, lub przystani morskiej, wykorzystywany do postoju i manewrowania statków i innych jednostek pływających. Do akwenów portowych zalicza się: redę, tor podejściowy, awanport, kanały portowe, obrotnice portowe i baseny portowe

Akwenami portowymi w porcie gdyńskim są: awanport z obrotnicą; baseny portowe; kanały portowe.

Literatura: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 listopada 2021 r. w sprawie określenia akwenów portowych oraz ogólnodostępnych obiektów, urządzeń i instalacji wchodzących w skład infrastruktury portowej dla każdego portu o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej; Stanisław Hueckel, Budowle morskie, T. 1, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1972; Bolesław K. Mazurkiewicz, Encyklopedia inżynierii morskiej, Fundacja Promocji Przemysłu Okrętowego, Gdańsk 2009.

Atlas – holownik

Zakupiony przez “Żeglugę Polską” w lipcu 1935 r. w Holandii

Zbudowany w 1921 r. przez stocznie Maschine Fabriek & Scheepswerf van P. Smith N.V. w Rotterdamie. Miał 110 BRT pojemności, 24,3 m długości (między pionami), 5,8 m szerokości, 2,8 m głębokości kadłuba oraz trzycylindrową maszynę parową potrójnego rozprężania o mocy 400 KM.

W nocy z 12 na 13 września “Atlas” razem z “Tytanem” i “Ursusem” opuścił swoje miejsce postoju przy nabrzeżach Polskim i Pilotowym, przechodząc do basenu Marynarki Wojennej pod Oksywiem. Gdzie na rozkaz Komandora Ludwika Ciszewskiego, otworzono na nim (i pozostałych jednostkach) zawory denne i je zatopiono. Podniesiony i wyremontowany przez Niemców otrzymał “Atlas” nową nazwę “Putzig”(Puck).

“Atlas” powrócił do Polski 1 stycznia 1946 r. We wrześniu holowik wyruszył do Szczecina, w trakcie rejsu wskutek silnego sztormu zatonął. Ocalały jedynie dwie spośród trzynastu znajdujących się na “Atlasie” osób.

Literatura: Jerzy Miciński, Polskie statki Pomocnicze i specjalne 1920-1939, Wydawnictwo Morskie w Gdyni, Gdańsk 1967.

POLSKAROB Polsko-Skandynawskie Towarzystwo Transportowe Spółka Akcyjna w Gdyni

Spółka „POLSKAROB” została powołana do życia w dniu 16.11.1927 r. Była to firma armatorska, powstała przy współudziale spółki komandytowej „Robur” w Katowicach w celu przynajmniej częściowego uniezależnienia się od innych przewoźników przy eksporcie węgla z kopalni należących do spółki „ROBUR”

Działalność statutowa spółki została przerwana wybuchem II wojny światowej. Należące do „Polskarobu” statki ewakuowano na wody neutralne. 3 z nich zostały zatopione w trakcie działań wojennych. 2 pozostałe akcjonariusze „Polskarobu” w r. 1946 przerejestrowali pod obcą banderę, w ten sposób unikając ich nacjonalizacji (żaden z prywatnych akcjonariuszy spółki nie wrócił po wojnie do Polski). Od . Spółkę reprezentował Władysław Łaba, adwokat, jako pełnomocnik pozostających za granicą akcjonariuszy. Jego rola ograniczała się do administracji nieruchomości w posiadaniu spółki i reprezentacji procesowej. W roku 1962, w skutek zakwestionowania pełnomocnictwa p. Łaby, Sąd Powiatowy w Gdyni mianował kuratora sądowego, p. Józefa Gendaszyka. Po jego śmierci w 1966 r., w czerwcu 1967 r. Sąd Powiatowy w Gdyni mianował Jerzego Tomaszewskiego likwidatorem spółki. Procedura likwidacyjna zakończyła się rozwiązaniem spółki 31.08.1972 r., przy czym do 1973 r. Prowadzono jeszcze korespondencje zamykając ostatnie sprawy.
Źródło: POLSKAROB Polsko-Skandynawskie Towarzystwo Transportowe Spółka Akcyjna w Gdyni, https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/en/zespol/-/zespol/155058

POLFRACHT Polskie Przedsiębiorstwo Frachtowania w Gdyni

Polskie Przedsiębiorstwo Maklerskie „Polfracht” w Gdyni utworzone zostało zarządzeniem Ministra Żeglugi z 28 grudnia 1950 r. i powstało na bazie zniesionej w 1951 r. spółki „Baltica”

Pierwotna nazwa nowo utworzonej jednostki brzmiała: Polskie Przedsiębiorstwo Frachtowania „Polfracht”. Przedmiotem działalności było zawieranie umów o przewóz drogą morską pomiędzy polskimi centralami handlu zagranicznego a przedsiębiorstwami żeglugowymi z zagranicznymi kontrahentami – armatorami i firmami handlowymi. W okresie PRL „Polfracht” był monopolistą w tym zakresie działalności. Od początku swego istnienia przedsiębiorstwo dysponowało szeregiem placówek zagranicznych. Przybrały one formę dwojaką: bezpośrednich przedstawicielstw (Moskwa, Berlin, Paryż, Pireus, Kopenhaga, Tirana), albo spółek z udziałem firm zagranicznych („Polbaltica”, „Gdynia-America Lines”, „Poliberia”, „Polascamar”, „Australasia”, „PSAL”, „Baltarab” i inne). Do najstarszych należała spółka „Polbaltica” w Sztokholmie (od 1947 r.).
Źródło: POLFRACHT Polskie Przedsiębiorstwo Frachtowania w Gdyni, https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/ru/zespol/-/zespol/155733

American Scantic Line Spółka z o.o.

Kapitał amerykański występował w porcie gdyńskim w przedsiębiorstwie maklersko-spedycyjnym i magazynowym “American Scantic Line”, które zajmowało się obsługą swego macierzystego przedsiębiorstwa armatorskiego i miało przede wszystkim za zadanie kontrolę tranzytu czeskiego.

Spółka została wpisana do rejestru Sądu Okręgowego w Gdyni 26 kwietnia 1929 r. Przedmiotem działania było prowadzenie przedsiębiorstwa spedycyjno- przewozowego (transport morski i lądowy) na własny rachunek, jak i na zlecenie innych przedsiębiorstw przewozowych i spedycyjnych. Spółka prowadziła także oddział w Warszawie, jednakże przed wojną nie podjęto większej działalności. Po wojnie 14 maja 1946 r. Sąd Okręgowy w Gdyni ponownie wpisał spółkę do rejestru handlowego (RHB 152) z tym samym zakresem działania przedsiębiorstwa. Firma zajmowała się klarowaniem statków, spedycją towarów (głównie ze Stanów Zjednoczonych) a także rozprowadzaniem towarów UNRRA. Ze względu na pogarszające się wyniki finansowe, wywołane m.in. reformą walutową oraz dodatkowymi podatkami 30 sierpnia 1951 r. udziałowcy spółki podjęli uchwałę o jej likwidacji. W 1953 r. Sąd Powiatowy w Gdyni ogłosił upadłość spółki.

Źródło: American Scantic Line Spółka z o.o. w Gdyni, https://www.szukajwarchiwach.gov.pl/en/zespol/-/zespol/155089; Bolesław Kasprowicz, Problemy ekonomiczne budowy i eksploatacji portu w Gdyni w latach 1920-1939, “Zapiski Historyczne” 1956, t. XXII, z. 1-3

Własny port polski na Bałtyku

Własny port polski na Bałtyku - Juljan Rafalski, Warszawa 1922 Instytut Wydawniczy Bibljoteka Polska.

Juljan Rafalski, Własny port polski na Bałtyku, Instytut Wydawniczy Bibljoteka Polska, Warszawa 1922

Dziwnem jest, ale niestety prawdziwem, że Polska po upływie dwu lat od faktycznego odzyskania niepodległości, nie miała dotychczas możności skonsolidowania sił, gdyż faktycznie ma przed sobą jako jeszcze nierozwiązane cztery kardynalne zagadnienia dotyczące granic.

Memoriał Tadeusza Wendy z 7 czerwca 1920 r. w sprawie możliwości rozwojowych wybrzeża polskiego i portu gdańskiego

Dwutygodniowy pobyt na wybrzeżu Tadeusza Wendy zaowocował sporządzeniem memoriału omawiającego “możliwości rozwojowe wybrzeża i portu gdańskiego”

Źródło: Ryszard Mielczarek, Budowa portu handlowego w Gdyni w latach 1924-1939, Instytut Kaszubski w Gdańsku, Gdańsk 2001.

Poznański Józef

Pierwszy dyrektor Urzędu Morskiego w Gdyni (01.04.1920 r. – 10.06.1932 r.)

Literatura:

Między Gdynią i Gdańskiem

Komunikacja kolejowa i szosowa między Gdynią i Gdańskiem utrzymana była zupełnie normalnie. Wstrzymana została jedynie komunikacja między Gdynią a Sopotem.